الف 252

شبیه مترسک
شعری از فاطمه خواجه‌زاده

با تمام حس لامسه
از پشت عينك چه زيباتري
مي‌گويند
من دو كوه مانده‌ام هنوز از راه
دروغ‌هايم را هديه كرده‌ام
گدايي، تمناي نگاهي
دادمش كه زودتر رسم به تو
كه
عبور لحظه‌اي فكر
بايست
كسي گفت با خودت ببر تمامم براي تو
آغوش باز ايستاده‌ام
خيره
گنجشك
چشم‌هايي پر از شرم انگار عينك زده
شبيه مترسك
تنها كه دست‌هايش خشك شده باشد
تمام سهم يك درخت همين پرنده‌ست
چقدر چشمك بزنم
بزند كه پرنده‌اي
آبي آسمان را گم كند
نوك بزند چشمانم را كه خورشيد سياهش كرده
بيچاره خودم
قايقي بود اگر
مي‌خوابيدم روي آرامش آب
كودكي، تمناي ساحلي
مرغك باشد
دريايي
و من خوابم گرفته باشد
روياهايم تمام شده ولي هنوز
قله‌ايي مانده
زير پنجره اتاق تو
سنگ بزنم روياهايت را خراب كنم؟

درون
شعری از محمد خواجه‌پور

یک بخوابم و
پنج بیدار
ششِ مستقیم
تا عددهای دیگر و تا شب بشود
زندگی نکبت‌باری‌ست عزیزم
يا هر خر دیگری که صدایت کنم
خیابان مثل سگ شلوغ
و من در خواب‌های شهر راه می‌روم
تا خانه 7 چراغ قرمز
تا خانه 3 دکه‌ي روزنامه‌فروشی
تا خانه ده فحش دیگر
فاصله

در به درون نمی‌رود
در کلمه‌ي خانه‌ام
آشپزخانه خالی از زنانگی
تنگ کثیف ماهی تابه
و سطل سرشار زباله
تلویزیون
رو به دنیای بی با من گشوده شده
مصنوعی در گلدانم هستم
و باران بیهوده به شیشه می‌زند
در اجاق سیگارم می‌سوزم تا 12 مقدس
رسیدن وحی از پیامبر یاهو
و روز تازه
سکوت خلسه‌آور صدای ماشین‌ها در دور
سلوک بر موکت‌های خاکستری
و شعر که قطره‌قطره‌قطره می‌چکد در تاریکی‌دستشویی
آذر 84

می‌کشی
شعری از حبیبه بخشی

می‌کشی
انگشتت را به عقب
و پسری بی‌قلب
دیگر نگاه هم که کنی
انکار که خنجر می‌کشد
و می‌کُشد
داشته باش
اینجا، ته سیگاری ست به‌جامانده
بر کف پیاده‌رو
می‌کشد
با کفش‌های برهنه‌اش
با مرور کرد از اول
قلم کله معلق می‌زند
و می‌کشی
سفید
خاکستری
سیاه
رنگ‌ها نیز حرفی دارند.
 29/9/84

زیبا تر بودن
نگاهی از محمد خواجه پور به شعر زیباتری از سعید توکلی/ الف 251

گاه خوانش شعر چیزی جز یافتن محور شعر نیست. در بسیاری شعرها با چیزی روبه‌رو هستیم که در شعر کلاسیک به «شاه‌بیت» معروف است این نقاط دو ویژگی عمده دارند. اول به دلیل قوت تکنیکی و یا حسی شعر را در ذهن خواننده ماندگار می‌کند و خواننده کلیت شعر را با آن سطر به یاد می‌آورد و از سوی دیگر تاویل شعر با کمک این‌گونه سطرها ممکن می‌شود و هر خواننده‌ای برای درک شعر باید مبنای خود را این سطرها قرار دهد.
در نگاه اول به شعر «زیباتری» با شعری عاشقانه و در فراق یار و این جور چیزها روبه‌رو هستیم. شاید پایان‌بندی شعر (بوسیدن) و نقطه عطف شعر (نت‌های غمگین) نقش اصلی را در این تحلیل دارند. ولی احساسی به خواننده دست می‌دهد که این شعر چندان هم عاشقانه نیست برخی سطرها مانند «تفریحات سالم یک مرگ» چندان با این عاشقانگی تجانس ندارد. پس ما محور شعر را که معمولاً بر نقطه عطف یا پایان‌بندی قرار دارد. به سطرهای تاثیرگذار جابه‌جا می‌کنیم و بخش «من و این ....» را مبنا قرار می‌دهیم. با این تغییر مختصات، سطرهای دیگر نیز دارای خوانشی تازه‌تر می‌شوند. در واقع تمامی سطرهای عاشقانه چیزی جز «تخیل بی‌دلیل» نیست. شعر بر اساس تخیل شکل می‌گیرد اما شاعر از خواننده می‌خواهد به دنبال انگیزشی برای این تخیل نباشد یا به اصطلاح این «او» را در شعر تجسم نبخشد.
از سوی دیگر «زندگی همیشه از پشت پنجره زیباتر است» ما با شاعری روبه‌رو هستیم که به جای دید وسیع عاشقانه ما را به کادربندی و حضور در تخیل بی‌دلیل خود فرا می‌خواند.
شعر زیباتری در ستایش زیباتر بودن نیست درباره تخیل و زیبا تصور کردن است. و این زیبایی البته زیبایی خاصی‌ست زیبایی حاصل از «ژنده‌پوشی‌های یک ذهن مرده»

روز شصت و چهار سربازی روزها
خاطرات محمد خواجه‌پور از روزهای سربازی

سلام دايانا! هنوز خبري نشده آنجا، مسعود گفت. يعني تمام دغدغه‌هاي اين هفته باد هوا بود. به اسمال گفته‌اند بايد صبر كند. پنجشنبه هيچ كس نيامده انجمن و ديگر چه خبري می‌خواستم. يعني هيچ فرقي نكرده، فقط كمی‌رودخانه‌اي كه دارد مي‌رود به تاخير افتاده است. زياد نشد روي اين چيزها با مسعود حرف بزنم. آخر هيچ چيز عوض نشده بود و اين چقدر اعصابم را خرد می‌كند.
دو ساعتي منتظر مسعود ماندم آمد هر چند دير بود اما رفتيم شهر، نشد فيلم نيمه‌پنهان را ببينيم مثل آن روزها تخمك آرژانتيني گرفتيم و باز وير كلاس آمد. با مسعود مثل اينكه بيشتر اين مرض را آدم مي‌گيرد. رفتيم رستوران حاجي بابا و برگ و ماهي خورديم. فقط به خاطر كلاس و مثل هميشه تماشاگران هم بود. ولگردي نكرديم و مثل بچه آدم برگشتيم خوابگاه.
اما بيدار بودم خيلي بيشتر از جيره سربازي يعني تا1:30 بيدار بودم. يا بهتر بگويم بيدار گردي می‌كردم. بچه هاي آنجا خيلي لطف داشتند و شب را روي تخت يكي از آنان خوابيدم. سنگين مثل سنگ مثل حالا كه بد جور خوابم می‌آيد و دارم مي‌لرزم. امروز واقعاً سرد بود حتي تا همين ظهر هم . بچه‌ها كاپشن و خرت و پرت‌هاي ديگر پوشيده‌اند. ولي من هنوز آنكارد را هم به هم نزده‌ام. چقدر خورشيد خوابش می‌آيد و هي پتوي ابرها را روي خودش می‌كشد اين پتياره. پاهايم سرد شد، براي رفتن. زمستان دارد می‌آيد دايانا.12:56ظهر
روز شصت و چهار
سلام دايانا!
رويش نوشته« عقيل خداترس» حتما يك نفري‌ست. خيلي حوصله‌اش سر رفته يا اعصابش خرد بوده سر نيزه را با خشم كشيده و يا آرام و به ناچاري. بعد صداي غيژي آمده و نامش به يادگار مانده بر تن اسلحه ژ-3 به شماره 6571112 كه مي‌‌گويند در سال 1364 ساخته شده. حالا چقدر اين نوشته‌ها قابل استناد است بماند. روي خشاب هم نوشته«داراب»(1:00) مشخصاتش را توي جزوه نوشته‌ام. كاليبر62/7 با طول102 سانتي متر، اينها فكر مي‌كنم براي اين يادداشت‌ها چقدر مهم است. اما توي هيچ كتابي نظامی‌نوشته نشده با سر نيزه مي‌شود دانه‌هاي آسفالت را شكست و سرگرم شد. ننوشته بستن بند چقدر حال مي‌گيرد و هي آن را كوچك و بزرگ كردن. ننوشته دست كشيدن روي روپوش لوله مثل خواندن خط بريل است. و حلقه بين انگشت شست و نشانه چه طور درد مي‌كند وقتي اسلحه را مثل يك ساك كنار خودت می‌كشي.
حالا منتظرم صدايش را بشنوم و گرنه اين آهن خط خطی شده كه هر كسي رسيده دستي به آن زده و بندش از عرق شانه‌ها سياه شده، حسي دارد كه اصلاً تا حالا وحشيانه نبوده. يك جور چيزي كه وقتي با توست. بيشتر حافظ‌ش هستي تا اينكه حافظ‌ات باشد. می‌گويند بگويداش ناموس. يك جك هم دارد. شفاهي طلبت.
2:02ظهر

الف 251

زیباتری
شعری از سعید توکلی

وقتی که می خندی
زيباتری
پرده ها که مي‌رقصند در کنارت
پشت پنجره.
راه که می‌روی
نزديک‌تری
نقاشی سايه ات
بر روان شهر.
مرا با انگشتان غريبت بگير
و آنقدر می توانم که يک شهر خون بريزد از سينه ام
اما اين‌که بخواهم بخندم درد ديگری است.
مرا گرم بگير
آب شدنم برای اين خاک
ناشنيدنی حکايتی است.
منم و ژنده پوشی های يک ذهن مرده
تفريحات سالم يک مرگ
تخيل بی دليل
اين که هميشه زندگی از پشت پنجره زيباتر است.
من برگهای کوچکی را سراغ گرفته ام
زير پاهايی
غمگين ترين نتهای يک موسيقی.

وقتی که گوش مي‌دهی
وقتی که گفتنی ها
وقتی که اشکهايت
بهانه ايست برای بوسيدن.

برای همیشه
شعری از یوسف سرخوش

نخواهم رفت خواهم ماند
برای هميشه
آن طرف تر کنار تو
بين تو و فصل های سال
لای ورق های سفيد
و عدد های نامفهموم
و خواهی دانست
تا بی نهايت دوستت دارم
و خواهی دانست که ديگر رنگ نمی بازم

حتی در سردترين فصل ها،
پاييز، زمستان
درختان سبز، زرد
اما
دل من هميشه
سياه.

آدم کجاست؟
شعری از فرزانه نادرپور

شيطان نگاه مي كندت
وسوسه مي لغزد،تند
حوا نگاه نكن،سيب نخور،خدا اينجا هست؟
درخت به گناه تو اعتراف مي كند
سيب هم
و من
محكومم
به جرم گناه تو.

جشنواره
شعری از محمد امین نوبهار

يك ماه پيش
شايد پيش تر
بيلبورد شهرداري
پر از فرياد
فرياد فيلم كوتاه كل
اما روز موعود
سينما شهر قصه خاموش...

در جدال با منطق خواننده
درباره واقعیت نمایی داستان
یادداشتی از محمد خواجه پور

چه اتفاق‌هایی در داستان مجاز به افتادن هستند؟ و ما به عنوان خواننده چه چرخش‌هایی داستانی را می‌پذیریم و به عنوان نویسنده چگونه می‌توانیم داستان بنویسم.
در یکی از مهمترین تعاریف؛ داستانی چیزی جز توالی منطقی اتفاق‌ها نیست. در کنار عناصر دیگر داستانی اتفاق يا کلی‌تر بگوییم کنش در واقع جزییات دیاگرام داستان است. نمی‌توان یک دستورالعمل صادر کرد که چه کنش‌ها و فراز و فرودهایی در داستان مجاز است. اما گاه نویسنده از اتفاق‌هایی استفاده می‌کند که برای خواننده قابل پذیرش نیست.
مهمترین مساله در پذیرش داستان واقعیت‌نمایی است. نمی‌گوییم واقعیت بلکه می‌گوییم واقعیت‌نمایی. هر داستانی دارای منطق و جهان داستانی خاص خود است و اتفاق‌های داستان با توجه به منطق درونی همان داستان تعریف می‌شود. بخشی مهمی از این منطق داستانی به ژانری برمی‌گردد که داستان در آن قرار می‌گیرد. در یک داستان جن و پریان پرواز با قالیچه قابل پذیرش است. این پرواز در داستان علمی- تخیلی تنها با سفینه‌های فضایی امکان دارد. در کل، داستان‌های علمی و تخیلی نمونه جالبی هستند که در آن نویسنده سعی می‌کند برای اتفاق‌های خود توجیه داشته باشد و منطق اتفاقات حتی در طرح و گره‌گشایی نیز موثر است. در گروهی دیگر از داستان‌ها این واقعیت‌نمایی با تاکید بر عنصر زیبایی و هنر است که استفاده گسترده‌ای از مجاز و استعارات را در داستان شاهد هستیم. از نمونه‌های بارز آن داستان‌های سمبلیستی را می‌توان نام برد. در این گونه داستان‌ها اتفاق‌ها و کنش‌ها جایگزین مفاهیم و معانی می‌شوند و کنش‌ها نه با منطق فیزیکی که با منطق زبانی قابل پذیرش است. این بررسی را می‌توان در سبک‌های مختلف تفکیک نمود که هر کدام چگونه توالی اتفاق‌ها را برای خواننده باورپذیر می‌کنند.
پس گاهی دلیل این که خواننده به پس زدن منطق داستان می‌رسد این است که يا خواننده ژانر داستان را به اشتباه دریافت کرده است يا گاه داستان با دادن نشانه‌های اشتباه لحنی و ساختاری سعی می‌کند خواننده را فریب دهد. این فریب دادن باعث می‌شود هنگام که داستان ژانر خود را رو می‌کند و داستان به پایان می‌رسد خواننده همچنان بر نظر پیشین پافشاری کند. داستان‌های طنز در برخی مواقع دچار این مشکل می‌شوند. نشانه‌ها کارکرد نقضیگی خود را به وضوح نشان نمی‌دهند و خوانند متن را در یک فضا و ژانر خاص می‌خواند، در پایان‌بندی که نویسنده طنز را رو می‌کند خواننده طنز بودن متن را نمی‌پذیرد و آن را بی‌مزه می‌نامند.
گاه مساله فریب خواننده با تعلیق دچار خلط می‌شود. در تعلیق ما دچار چرخش از ژانر نمی‌شویم و به خصوص با نشانه‌های گمراه‌کننده خواننده را منحرف نمی‌کنیم. نکته‌ای که جالب است تعلیق به خصوص در داستان‌های جنایی از زوایای دید محدود به وجود می‌آید. در حالی که فریب خواننده وقتی اتفاق می‌افتد ما با راوی (چه داناکل و چه اول شخص) مسلط روبه‌رو هستیم که آگاهانه خواننده را به انحراف می‌کشاند تا در پایان، به اصطلاح خود خواننده را ذوق‌زده کند.
در تعلیق عناصری که شگفتی پایانی را می‌سازنند در متن وجود دارد و روایت می‌شوند اما راوی و به دنبال آن خواننده از کنار آن می‌گذرد در حالی که در فریب این عناصر به عمد از دید خواننده پنهان نگه داشته می‌شود. یعنی هنگامی که راوی برگ برنده را رو می‌کند خواننده معترض می‌شود که این برگ برنده از کجا آمده است؟
اما گذشته از تمام این‌ها آنگونه که در شعر آنچه که شعر را شعر می‌کند، خیال است. در داستان نیز قوت روایت است که داستان را می‌سازد. روایت قوی و داستان‌گو می‌تواند منطقی را وارد داستان کند که خواننده در مسخ‌شدگی خود فرصت چرایی را از دست بدهد. «رئالیسم جادویی» در واقع شیوه‌ای است که با این ایده شکل گرفته است که اگر دنیای داستانی خوبی ساخته شود هر اتفاقی ممکن می‌شود. در واقع رابطه معکوسی بین قدرت استدلالی خواننده و قدرت داستان‌گویی نویسنده يا قدرت خیال‌پردازی شاعر وجود دارد. حتی در داستان‌های معمایی نیز هدف نویسنده چیزی جز مختل کردن قوه استدلال شخصی خواننده نیست تا بتواند جهان داستانی خود و منطق آن را به خواننده بباوراند.
وقتی خواننده در دنیای داستان قرار گرفت دیگر نویسنده به عنوان خدای قادر آن دنیا می‌تواند بیافریند و بپروراند. مشکل نویسندگان این است که بعضی از خوانندگان پینوکیووار این دنیا را می‌پذیرند و برخی تا آخرین لحظه دربرابر تخدیر متن مقاومت کرده و سعی می‌کنند واقعیت داستانی را در تناظر با واقعیت شناختی خود قرار دهند این خوانندگان شاید از متن‌های کمتری لذت ببرند. اما خوانندگان مطلوبی هستند که هر نویسنده‌ای آرزوی آن را دارد. تنها مرعوب کردن یک حریف قوی را می‌توان پیروزی خواند.

روز شصت و سه سربازی روزها
خاطرات محمد خواجه پور از روزهای سربازی

سلام دايانا!
ديشب آماده باش بود. شعر خواندم براي بچه ها، اول ستوده مثل هميشه رفت منبر و چند حكايت كه گفت حرف‌ها ته كشيد. بايد بيدار مي‌مانديم. آماده باش بود. توي اين جور وقت‌ها كه هوا سرد است و از وقت خواب هم گذشته باشد. فضا آنچنان سنگين و خميازه آور است كه آدم ممكن است هر كاري بكند. من هم حالم گرفته بود.مثل آن وقت‌هايي كه دلت می‌خواهد با كسي حرف بزني. قرار بود مرخصي بروم پيش مسعود و اسمال و خودم خبر بگيرم، اما نشد. فوتبال توي همه چيز ريد. آماده باش بود و حتي شبش را با پوتين خوابيديم. ساكت بود كسي حتي حال و حوصله حرف زدن را نداشت و من دلم می‌خواست حرف بزنم. هيچ كس نبود. يعني بود اما همه خوابشان می‌آمد. گفت يك نفر خاطره بگويد گفتم شعر بخوانم گفت بخوان و خواندم. دوست‌هايم را، همان سطرهايي كه استاد و پيرايش و شيدا و رامجرد در آن به بند كشيده شده بودند. همان طبقه سيزدهم خوايگاه مفتح و روزگار قبل از نه كه حالا تكرار شده« من يك دوست دارم/ خودم» و چقدر چسبيد. شايد هيچ كس نفهميد اما گوش كردند يا شايد خوابشان می‌آمد يا شايد حوصله‌شان سر رفته بود و چون سرگروهبان نشسته بود حرفي نمی‌زدند. بعد هم « من بدون موهايم» را با آن همه هيچ خواندم. هيچ‌ها كه در سكوت آسايشگاه طنين خوشايندي داشت و دلم می‌خواست تمام نشود. همه را خواب كنم. مثل لالايي‌هاي فراموش شده در نقش شاعران كهن و اين‌ها همان را از من مي‌خواستند. و من گفتم به همين خودتان فكر كنيد. به وقتي كه عبور مي‌كند از كوچه‌هاي خاكستري و حتماً توي كوچه خاكستري آن‌ها يا خواب پرسه می‌زد يا علامت‌هاي ولگرد سئوال. گرم شده بودم.1:30 و دلم هواي خواندن. هيچ وقت فكر نمی‌كردم دلم بخواهد اينجا براي همه، چيزي را بخوانم كه سر در نمي‌آورند. « بر ما غزل بگه» را حداقل مي‌دانستند و بعضي واژه‌ها را دلم مي‌خواست بيشتر داد بزنم. به خاطر خودم، مسعود، اسمال و شايد سعيد. هر چند ترانه مال خاطره‌هاي پيش از اين‌ها بود اما به همه گره خورده بود.« با صداي تق تق پات» و انگار آن وقت در مي‌زدند. «اين همه رئز كه همه بي ته چزن» دو ماه و حال كمی‌بيشتر، اين كمی‌بيشتر مهم است. جوري، جوري، جوري بعد از خواندنش دلم گرفت كه قضيه سرودنش را براي بدترين هم‌زبانم گفتم .انگار فكر می‌كردم پيش مسعودم. قرار بود ديشب پيش او باشم و شايد به خاطر همين بود كه « غزل بگه» درون تنم وول می‌خورد و نتوانستم جلوي خودم را بگيرم شب بود و همه خوابشان می‌آمد و من شايد از خواب شب پر ستاره‌اي مي‌آمدم كه هيچ وقت نمي‌آيدم. اين بار با اطمينان می‌شود گفت، شايد.
حالا ديشب گذشته، صبح يك ساعت دير بلند شديم و هوا ابري شده می‌داني كه يعني چه؟ اما من دلم روشن است كه دارم توي صف غذا برايت می‌نويسم. در حالي كه از وقت غذا گذشته و دارند حال ما را می‌گيرند. اما من به آن ته‌هاي دلم فكر می‌كنم كه شايد امشب خوش بگذرد. شايد از حال عصر جمعه بودن خارج شوم. با مسعود حرف بزنم . ديشب وقتي كه شعر می‌خواندم وقتي كه ترانه مي‌خواندم داشتم با هيچ كس حرف مي‌زدم كه حتي روحش هم زير تك لامپ آسايشگاه پرسه نمي‌‌زد.2:06ظهر

الف 250

بُرده‌ای

شعری از حمید توکلی

باشد قبول

تو برده‌ای

قرار من که نباشد

شکایتی نیست

از این دل

از تو هم

این که بخواهی رفته باشی

به حساب من اگر برسی

پس می‌دهم چشم‌هایت

اشک‌هایم برای خودم

شنیده‌ام آنجا

زندگی مثل آب است

و سبزه‌هاشان بیشتر

و شاید کرم‌هاشان

بدون نخل و گرما جای خوبی‌ست انگار

کاسه‌ي دست و آب

باشد دیگر

برای خودم

بهتر است به شما عادت کنم

شما برده‌اید خودتان را

و گذاشته‌اید مرا

بایستم

در ابرها فکر کنم

بدون سیاهی چشم‌های‌تان

 5/9/84

چند شعر از حاج درویش پورشمسی

نوشتم سرنوشت و بخت خویشم

نویسم خون شده این قلب ریشم

پس از سی و دو سالِ خاطراتم

چون ماری می‌زند بر جسم نیشم

غم سی و دو ساله می‌نویسم

فراق نرگس و لاله نویسم

نویسم از گل پژمرده خود

ز مرگ یاس ‌و آلاله نویسم

غم چند ساله بر دوشم کشیدم

شب اندر روز زهر بد چشیدم

قسم بر نعمت رزاق درویش

به غیر از مصلحت چیزی ندیدم

اگر بینی به دنیا کشته گشتم

ز خونِ چشم و دل آغشته گشتم

مخور غصه که غم گیرد دل من

که از این دردسرها پخته گشتم

عزیزم غم مخور غم هم قرینه

چو روح و جسم با تو هم نشینه

نه یک درویش مظلوم ظلم دیده

مخور غم که کر دنیا همینه

اگر چشم و دل من خوار و زار است

اگر بینی که قلبم بی‌قرار است

نه یک بار و دو بار عاشق شدم من

ولی عشق خدایی پایدار است

تو خشک می‌شوی

شعر از یوسف سرخوش

من راه می روم

و کفش هايت

و صدای کلاغ های دم غروب

و مرگی که در کمين است.

هنوز مانده اند

پشت پنجره

تا خشک شوند

باد های که پنجره سدشان شده،

سال ها قبل،

روزی که بی تقويم بوديم

و تو فوت کردی دلم را

تا سينه هايم

و خيره به چشمانم

و هنوز

يک اتفاق ساده قرار است بيفتد

چه خيال کرده ای؟

مهم نيست

از اين کلمات نمی ترسم

که چه می شوندو چه ميگويند

مثل تمام اتفاقات گذشته

از ذهنم ميُفتی، گم ميشوی در صدای باد

حيف

ندانستی خورشيد استعاره بود

تو خشک می شوی.

آنجا که آتش گلستان می‌شود

داستانی از احسان محمدی‌زاده از فتویه

- کجا؟

- کلاس آشپزی

- نمی‌شد قبل از این که می‌اومدین تو این خونه آشپزی را از مامان جونتون یاد می‌گرفتین این همه تعریف‌های شب خواستگاری، دختر ما از هر انگشت‌اش هزار تا هنر می‌باره، ما که خیس شدیم از بس زیر هنر موندیم! نه فاطی جان با حلوا حلوا گفتن دهان من شیرین نمی‌شه

- دیگه طعنه و کنایه بسه بزار رد شم.

- با کدوم پول، کلاس آشپزی؟

- با ارث بابام

- اگه چیزی از بابات مونده به ما هم بدین!

- لج باز یه دنده... ولم کن می‌خوام برم

- ببین فاطمه خانم زندگی با خورشت و قیمه، دسر فرنگی شیرین بشو نیستش.

- اگه نری کنار داد می‌زنم.

- بزن، بزن، بزن تا همه بفهمنن چه زندگی باشکوهی دارم نکبت داره از درو و دیوارش می‌باره بزار بفهمن درد دل منو، یه جا سوختنو

- مگه واست چی کم گذاشتم که دست پیش گرفتی چهار سال پایبندتم.

- ببین فاطمه خانم هنر آشپزی سبک زندگی نمی‌شه زندگی نمک می‌خواد.

- سر درد دعواهای مکرر با تو شب‌ها خوابو ازم گرفته به هر دری زدم تا بتونم تو رو راضی نگه دارم دیگه نمی‌تونم تمام درها روم بسته ده تمام چیزهایی که تا امروز ساختم خراب شده دیگه نمی‌تونم... دیگه نمی‌تونم به کتاب‌های روانشناسی اعتماد کنم همشون دروغن. بسه دیگه بسه دیگه ... احسان بذار برم.

- کجا؟

- بزار برم خونه بابام

- می‌دونم تمام این سیاه‌بازی‌ها رو آنجا تمرین کردی. مگه نه؟

- نه احسان اونا خوشبختی ما را می‌خوان نه چیز دیگه رو

- چی؟ یه بار دیگه بگو!

- خودت‌ام بهتر از من می‌دونی، تو زندگی‌ای نساخته بودی که من خراب‌اش کنم. من تا تونستم ساختم اما تو ریختیش.

- ما که تو کف زندگی عشقولانه‌ای که خانم تو دوران دانشجویی‌مون می‌بافتند موندیم.

- اما احسان تو خرابش کردی

- خودت خواستی فاطی فقط یه راه پیش رو من و تو مونده

- یعنی چی؟

- یعنی این که تو بهتر از من می‌دونی.

- احسان احسان.... قبلش باید یه چیزی رو بهت بگم

- چی رو؟

- این جواب آزمایش‌های منه فهمیدی؟

- چی؟ کدوم آزمایش؟

- می‌خواستم غافلگیرت کنم.

- نه

- آره آره

- خدای من چرا اینو زودتر نگفتی.

چشمان مادر

شعری از نرگس اسدی

همیشه

هیچ کس،

درونم نگران نمی توان کرد.

مادر می گیرد و هیچ کس کی سازد.

و آرام راز است وقتی درونم طوفان!

و تنها ،نگریستن چشمان ،دلم را.

 نرگس اسدی

روز شصت و دو سربازی روزها

خاطرات محمد خواجه‌پور از روزهای سربازی

سلام دايانا!

در نامه ديروزي اسمال چيزهاي ديگري هم بود. آخرش زدم به بزرگتري و برايش توصيه دادم.

ساكت بالنسبه بزرگ باشد اما آن را اصلا سنگين نكن تا آنجا كه می‌تواني.براي ساك قفل بگذار براي احتياط قفل اضافه هم بردار.

اين ها را خوب است برداري: كِش، سوزن و نخ، چند خودكار و دفتر، تنها يك دست لباس شخصي( همان كه پوشيده‌اي كه حتماً هم راحت باشد) دمپايي، پودر رخت شويي(در شيشه) ، كاسه فلزي، قاشق، ناخن گير، پلاستيك دسته دار، كارت تلفن، ماشين صورت تراشي باتري دار( اگر دژبان بگذارد) چند كتاب جيبي، يك ادكلن، بوگير كفش ، مّهر.

براي بار اول هيچ گونه وسايل برقي و تفريحي را برندار بعدها با توجه به شرايط می‌فهمی‌چه به دردت مي‌خورد.

خوراكي هاي كوچك و مغزي تا حدي كه مي‌تواني بردار. دو ويژگي داشته باشد فاسد نشود و مصرفش هم سريع و بدون تشريفات باشد( مثل خرما يا كلوچه)

پول هم به اندازه كافي(20 تا 30 هزار تومان) بردار اما در حفظ آن خيلي مواظب باش حتما هزاري باشد.

از درگيرشدن به هر شكلي حتي زير شديد‌ترين توهين‌‌ها پرهيز كن.

سعي كن به چشم نيايي چه در وجه خوب چه در وجه بد. با آدم‌ها هم تك تك آشنا شو، بدترين چيز اين است كه بقيه تو را بشناسند اما تو آن‌‌ها را نه به اين می‌گويند تابلو شدن.

به ياد داشته باش « تمام اين‌ها فقط خاطره می‌شود»

چند تا جك يادداشت كن كه به درد می‌خورد.

مدارك اصلي را بگذار، ولي يك كپي از آن‌ها مثل شناسنامه و به خصوص گواهي نامه رانندگي داشته باش.

اگر حال و حوصله داشتي مسئوليت بپذير و در آن اصل اين است كه عدالت را حتماً رعايت كني هر چند من شخصا توصيه می‌كنم كه مسئوليت نگيري.

شوخي نكن!

هر چند می‌گويند به خانه فكر نكن، اما فكر كن اين تنها دل خوشي تو مي‌شود و چيزي كه بايد به پيش ببردت. مي‌شد خيلي چيزهاي ديگر هم گفت. بگويي كه حس ماژوخيستي اينجا كامل ارضا مي‌شود. بگويي كه دلت می‌خواست او در اين تجربه تو همراه نشود و برود يك جور ديگر زندگي كند. مثل تو اين روزها را خط نزند بگويي كه نگرانش هستي و مي‌خواستي با هم و كنار هم توي اين سرماي در پيش حس تركي اجباري را تجربه می‌كرديم. مي‌خواستي تو جاي او بشين و پاشو بروي كه ديگر براي تو عادي شده، بلدي جيم بزني، چه طور تمارض كني و بگويي هيچ كدام از اينها به درد نمی‌خورد. خودت را زير فريادهاي سرگرهبان گم كني و تو دلت بگويي:« اسماعيل به روزها فكر كن» كار ديگري اينجا نيست. 3:50عصر

الف 249

آرزوهای بزرگ
شعری از سعید توکلی

دست مي‌برم ميوه ای بردارم
کپک نيفتاده به جان
گنديده در شعاع خود نباشم
يا دودی سياه
رونده به بالا
آدمی باشم در شش جهت، کاش.
سوختن دودی است که خانه را محو خواهد
بايستم هميشه در حياط يک خانه
بگردم در قصه های يک ابر
چشم بگذارم بر درختی بزرگ
يا دست بر موها که در حجم باد شکل بگيرند.
دودی است سوختن!
کاش
کمی بخوابم
مرگ باشد
گناه باشد
بخنديم و
گاهی دست تکان بدهيم
نگاه کنند، ماشين ها بروند
برويم
مرگ باشد، کاش
برگ ها به صدايی
اين چيزها که در ذهن ميميرند به صدايی
بعد از تشييع يک دوست لباس آدم خاک گرفته باشد
کاش
پروانه آغوش بماند
بادبادک پرواز کند هميشه
با دلبستگی دستهايی کوچک
من بروم
حتی وقتی برميگردم
خوب باشد فراموش شدن
مجسمه نبودن
شمع باشم، اشک بريزم
اين سطر ها را بنويسم
دست ببرم ميوه ايی بردارم

خیال سبز
شعری از حبیبه بخشی

و با خیال سبز خود،تو را بهانه کرده‌ام
میان غنچه‌های باغ تو را نشانه کرده‌ام
صدای تو، تبسم خیال‌های هر شب است
به این امید تمام شعرها ترانه کرده‌ام
مرا بگو که روز و شب تو را به خواب دیده‌ام
قسم به خود نگو بهار را خزانه کرده‌ام
نگو میان این همه ستاره‌ها کسی نبود
چرا که اشک‌ها به خاطرت روانه کرده‌ام
بمان بمان تو ای بهار آشنای من بمان
که با خیال سبز خود تو را بهانه کرده‌ام
 5/9/84

خلیج فارسی
شعر کودک از الهام انصاری

خلیج، خلیج فارسه
ماهیاش تر و تازه
دریا داره بزرگه
ماهی داره درشته
نمونه‌‌ي ماهیاش
هست کپور و خاویار
ماهیاشو که دیدی
با اشتها می‌خوری
ماهی تن تناتی
تا نخوری ندانی
تنب بزرگ و کوچک
ماهی ناز و کوچک
ماهی عالی یک طرف
سفید و صافی یک طرف
همیشه ماهی بخور
تا بشی چاق و تپل
این خلیج فارس ماست
ببین چه قدر باصفاست

لوک خوش‌شانس
داستانی از علی داوری‌فرد

صدایی از پشت سرم می‌آمد خوب گوش کردم صدای پا بود قدم‌هایم را تندتر کردم اما باز هم آن صدای لعنتی می آمد. کیفم را محکم‌تر گرفته و باز هم قدم‌هایم را تندتر کردم. یارو پشت سرم داشت هن‌هن می‌کرد. می‌ترسیدم نگاهش کنم. اگر به من می‌رسید و ساواکی از آب در می‌اومد چی؟ خودم جهنم اما این کیف را باید صحیح و سالم به دست آقا مصطفی می‌رساندم . این حرف بابام بود. بابام فکر همه چیز را کرده بود به جز این یکی. حالا خودم باید برای خودم و از همه مهمتر این کیف تصمیم بگیرم. لحظه‌ای به این فکر افتادم که بدوم ولی این دویدن خودش باعث سوء ظن بیشتر می‌شد. بی‌خیال این فکر شدم اما بی خیال همه چیز نمی‌شود شد . حرف زنده بودن و زندگی در میان است و این چیز کمی نیست که آدم بخواهد با یک تصمیم اشتباه از خود دور کند .
ترس مثل خوره به جانم افتاده بود راه پس نداشتم اما راه پیش که داشتم ولی نمی‌دانستم تا کجا می‌شود رفت. کیفم حاوی اعلامیه‌های جدید امام خمینی(ره) بود. اعلامیه‌هایی که همین دیروز رسیده بود و بین بچه‌های مسجد تقسیم شده بود تا از روی آن کپی بگیرند و پخش کنند. پدرم هم یکی را گرفته بود و با دستگاهی که ماه قبل از یک حراجی لوازم‌التحریر خریده بود کپی گرفت. بار اولم بود که اعلامیه پخش می‌کردم و این باعث شده بود که تا این اندازه بترسم و ندانم چکار باید کرد . دیگر حتم داشتم که طرف مرا شناخته و دانسته است که من اعلامیه دارم و گرنه باید وارد یکی از کوچه‌هایی که از آن می گذرم شده بود .
همچنان می‌رفتم ولی دیگر داشتم به خانه‌ی آقا مصطفی نزدیک می‌شدم . به این فکر افتادم که حالا باید چکار کنم اگر یک راست به خانه‌ی آقا مصطفی می‌رفتم برای او خیلی بد می‌شد. من که تا حالا از خدا می‌خواستم زودتر به خانه‌ی آقا مصطفی برسم حالا از خدا می‌خواستم زودتر نرسم .
دیگر به کوچه‌ی مقصد رسیده بودم لحظه‌ای ایستادم و فکر کردم، می‌خواستم بهترین تصمیم را بگیرم. می‌خواستم از کوچه‌ی آقا مصطفی رد شوم و به کوچه‌ی بعدی بروم و اعلامیه‌ها را به خانه‌ی فرشید بنگی بیاندازم و ماموران ساواک اورا به اتهام منافق ساواک و انقلابی بودن بگیرند و به زندان بیاندازند .
فرشید بنگی که کاسه‌ی داغتر از آش بود همیشه پدرم و دیگر بچه انقلابی‌ها را اذیت و تهدید می‌کرد که به ساواک گزارش می‌دهد. ولی با خودم گفتم از کجا معلوم که این فرشید بنگی ضد انقلاب باشد. از این فکر هم منصرف شدم. صدای پا هر لحظه نزدیک‌تر می‌شد و قلب من هم تندتر می‌زد .دیگر تصمیم خودم را گرفته بودم می خواستم همانجا بیاستم و من را دستگیر کند. و اگر هم شد تا کیف را نگاه می‌کرد فرار کنم و به جایی روم که دستش به من نرسد .
در این فکرها بودم که مرا مخاطب قرار داد و گفت : هی پسر تو کیفت چی داری؟ من چیزی نگفتم. دوباره گفت: لوک خوش شانس تو واقعاً خوش‌شانسی که کتاب داری. من با شنیدن کلمه ی لوک خوش شانس سرم را به طرفش بر گرداندم دیدم برادرم علیرضاست که بی‌خبر و بعد از چهار سال از فرانسه برگشته است. سلامش کردم و دست‌هایم را دور گردنش انداختم . و بعد از من پرسید خونه‌ی آقا مصطفی کجاست نشانش که دادم نگاهی به کیفم کردم دیدم کیف مدرسه‌ای‌ام را سخت به سینه چسبانده‌ام
 30/5/84

یک رباعی از مصطفی کارگر

تا کی بدوم که متن آیینه شوم
چون بغض اسیرغربت سینه شوم
با این همه درد مشکل جامعه‌ام
باید بــروم کمی قرنطینه شوم
 6/9/84

روز شصت و یک سربازی روزها
خاطرات محمد خواجه‌پور از روزهای سربازی

سلام دايانا! ديشب پاس بودم و عادي گذشت. فقط داشتند گروهان دو را يك تنبيه حسابي می‌كردند كه فيلم خوبي بود. پاس بخش خوابيد و من زدم به فكر كردن. قضيه سئوال‌هاي طاهري كه براي بعد از تقسيم پرسيد و گفتم« سعي مي‌كنم» توي ذهنم بود. بيشتر سنگيني اين را داشت كه براي سرگروهاني می‌خواهد كه خيلي بعيد است اما ذهن بيداري‌ام همه‌اش به آن سمت می‌رفت اما وقتي خوابيدم خواب گماشته‌گي را ديدم و اين كه نگهبان يك خانه نظامی‌هستم. خيال‌هاي خوشايند آدم را مهربان مي‌كند. بعد از آن خيال‌هاي الكي حس بهتري نسبت به طاهري پيدا كردم انگار او مرا براي كاري انتخاب كرده است.در حالي كه ممكن است شايد اصلا هم اين طور نباشد و با آن جواب‌ها پاك شده باشم از ذهنش. اما در هر شكل حس بهتري دارم به او{8:13} ديروز كه حوصله نداشتم. نامه‌اي هم به سعيد نوشتم هر جور بود به سه صفحه رساندمش. خصوصي‌تر از هميشه از آب درآمد. مجبورم پستش كنم آخرش از آن طرح‌هاي خط خطي كشيدم كه يعني اعصابم خرد است و خرد بود و است. فكر نكنم امروز مرخصي جور بشود و بايد فردا منتظر ستوده بمانم. انگار انديمشكي‌ها مي‌خواهند زيرآب ستوده را بزنند و او را به خاطر باج‌گيري با عقيدتي طرف كنند. آنچه كه آنان باج‌گيري می‌نامند. اينجا خيلي عادي ست.تقريبا چيزي لازم براي تنظيم روابط. من خودم بيشتر چيزهايي كه به سرگروهان داده‌ام به خاطر خوش آمد خودم بوده به خاطر همين هديه اصلي را گذاشته ام براي روز آخر ، يك طرح كامپيوتري. 2:04 ظهر
روز شصت و يک
سلام دايانا!براي اسمال هم نامه نوشتم. قابل تامل‌تر از آنچه كه فكرش می‌كردم از آب درآمد. خيلي از آنچه كه مي‌خواستم را برايش گفتم. با سعيد كمی‌سخت بود نوشتن اما اينجا كمی‌فضا راحتتر بود. گفتم كه چقدر خوشحال شدم اما اين‌ها را به واژه در نياوردم گفتم كه چقدر نگران آينده دوستي‌هايمان هستم. چقدر به آنجا فكر مي‌كنم و اين نمي‌گذارد كاري بكنم. گفتم كه چقدر دلم مي‌خواست توي ماشينش حرف بزنيم از آن حرف‌هاي دو نفره كه تمام صداهاي اطراف را حذف مي‌كند. از آن حس‌ها كه با پيرايش و شيدا تجربه كردم از آن لحظه‌هايي كه آدم يك نفر را مي‌‌‌‌‌‌خواهد تا با او حرف بزند و من همان آدم هستم.
به گذشته‌ها نقب زدم و طعمش را مزه مزه كردم. و بعد ديدم آدم‌هاي تازه اي آمده‌اند كه بايد جاي آن‌ها را تعيين كرد قبلا آن‌ها را به شكل مهره هايي چيده بوديم. اما حالا اولينش آمده و حتماً حس دارد، فلسفه دارد و نقش دارد. تمام اين‌ها را بايد محاسبه كرد و چقدر كارمان سخت شده. و اين‌ها تمام ذهن مرا مشغول كرده و براي راحت كردنش از انتخاب خودم هم نوشتم.
خاموشي زدند و بايد خوابيد اين را كنار آب خوري برايت نوشتم كه تو در اوضاع جديد گروه 9 شريك باشي. 8:54شب

الف 248

دولول
داستانی از رضا شیروان

تفنگ دو‌لول رو گرفته بود رو شقيقه‌اش. دو‌لولي كه طولش يك متر‌و اندي‌ ست. جالب آن كه ماشه‌اش چسبیده به ته تفنگ، طرف قنداق اون. كسي كه بخواد با دولول خود‌كشي كنه مي‌بايس دستي حداقل به طول 80،90 سانتيمتر داشته باشه. از بد روزگار يا از بد شانسي من او اين دست خارق‌العاده رو داشت.
رو به او گفتم:« حالا آروم تر، به مغزت فشار مي‌آد.» نگاهي بهم انداخت مثل اين كه عصبانيش كرده بودم. تفنگ رو تكون داد. مي‌دونستم دولول انواع مختلفي داره واين تفنگ از اون نوع بي پدر مادرش بود كه مي‌تونس يك فيل يك تن ‌و نيمي رو از پا در بياره و اصلاً معلوم نشه وجود داشته يا نه. با خودم گفتم: «آخه تو اومدي از خود‌كشي منصرفش كني و بعد دستگيرش كني يا اين كه مي‌خواي مُردَش رو دستگير كني.» دو دستم رو بالا آوردم، اون رو به آرامش دعوت كردم.
حالا بايد فكر مي‌كردم كه چه خاكي به سرم بريزم. آخه اين تفنگ دولول هم كم كشته نگرفته بود از بشريت.از وقتي كه شنفته بودم ناصرالدين شاه به پيشنهاد ميرزا آقاسي قبل از اينكه قرار بشه امير‌كبير رو با تيغ ريش تراشي بكشن، قرار بوده با تفنگ دولول بكشن؛ هر وقت با چنين صحنه‌ايي مواجه مي‌شم، دست و پام رو گم مي‌كنم و نمي‌تونم خودم رو كنترل كنم. آخر پليس چش به نجات اين جور افراد، مي‌بايس يك روانشناس مي‌اومد. اگه از من بود، مي‌گفتم خودتو بكش و راحت كن. ولي نمي‌شد اين حرفو زد. من اومده بودم نجاتش بدم.
فضاي اتاق خيلي روشن بود. نور از بيرون اتاق از پشت پنجره مستقيم مي‌خورد تو چشمم. چن تا مبل نسبتاً نو دور يك ميز چيده شده بودن و آينه‌ايي قديمي گوشه‌‌ی اتاق. گلدان گلي قشنگ، رو ميز نظرم رو به خودش جلب كرد. پيش خود گفتم:« بهتر است اون رو به زندگي ترغيب كنم.» گفتم: «ببين آقا!(درعين حالي كه حركت كردم) ببخشيد اسمتون هم بهمون نگفتين، ابروهاش رو در هم كشيد و دست راستش كه تفنگ رو رو شقيقش گرفته بود، تكوني داد. احساس كردم مي‌خواد تمومش كنه. دستپاچه گفتم: «نه...نه...من كه چيزي نگفتم»
حرف نمي‌زد تنها چيزي كه مي‌گفت اين بود كه جلو نيا و گرنه خودم رو مي‌كشم. ولي من تصميم گرفته بودم اون رو به زندگي ترغيب كنم. گفتم: «ببين آقا ...، آخه اسمت هم نمي‌دونم. حالا آقايي كه اسمتونو نمي‌دونم. ببين عزيز خودكشي راههاي مختلفي داره، چرا با دو لول؟!» يك دفعه زبانش باز شد.
- مثلاً
- مثلاً چي؟
- همين كه راه‌هاي مختلفي داره.
به خودم گفتم: «لعنت به زباني كه بي موقع باز بشه. آخه مردكِ عوضي مي‌مردي نمي‌گفتي «مثلاً». حالا گير افتاده بودم. همش هم به خاطر ذهنيت منفي من از تفنگ دو لول بود. بايد جواب مي‌دادم، وگرنه خودش را مي‌كشت.
- ببين! مثلامثل... مثل...مثل...اه
- چي شد؟ مثلا مثل چي؟
- مثلا مثل مواد مخدر كم‌كم، يواش يواش خودتو مي‌كشي، دردم نداره.
براي چن لحظه با خودم فكر كردم اين چه كلمه‌ايي بود از دهنم پريد بيرون. منتظر جوابش بودم كه احساس كردم شقيقم درد مي‌كنه. سرم رو از اون برگرداندم. انگشتم رو به شقيقم ماليدم، مثل اينكه مي‌خواست خون بيايد.با خودم گفتم:«فردا ر‌و صحنه بازيهِ قشنگي مي‌شه.»
5/9/1384

به مناسبت هفته بسیج
دشت عباس

شعری از حاج درویش پورشمسی

سلحشوران بزم دشتِ عباس
فکنده در دل کفار وسواس
شب رزم شجاعان بسیجی
شب یاد شهیدان دوعیجی
به یادآرم دلاورها دلاور
بیابان‌ها شده پر از تکاور
به چشم دل همه در سجده دیدم
به بیداری چنان صحنه ندیدم
یکی دستش حنا مانند داماد
یکی در سجده از دل می‌زند داد
یکی از خاطراتِ شاد بنوشت
وصیت می‌نوشت، فریاد بنوشت
به ماها می‌نوشت که در سرابیم
به جز اینجا دگر فرصت نیابیم
بیایید و ببینید می‌پرستان
بپیوندید بر این جمع مستان
به دانشگاه جبهه پا گذارید
به رحمان و رحیم‌اش دل سپارید
شراب ما شراب ان طهور است
دل ما از زر و زیور به دور است
شب عیش عروسان خدایی
شب وصل و شب عشق و، جدایی
نصیب من از این وادی غم و درد
کشم از سوز سینه آه بس سرد
به رسم یاد بود از بهر درویش
هدیه داده‌اندم بسم تشویش
که می‌آید که این نامه بخواند
کِه تا درد دل ریشم بداند.

چند شعر از فهمیه بهره‌مند

کجایی تا بگم چه عاشقونه
قسم بر خاک تو شدم دیوونه
قسم بر اشک‌های روی گونه
غم مرگ تو رو خیلی می‌دونه
  
چرا مُردی تو را بردند ز پیشم
چرا مرگت خبر دادند ز خویشم
چرا داغون شده این قلب خستم
چرا ویرون شده دلی که بستم
  
اگر چه بی تو هستم من شب و روز
شدم شمعی پر از عشق و پر از سوز
شدم پروانه‌ای عاشق همیشه
به دور بگردم من شب و روز
  
تو رفتی تا ابد در سینه‌ي خاک
تو عشقی تا ابد در خونه‌ي خاک
توی خوبی و عزیزتر از دل یار
چرا رفتی به زیر سینه‌ي خاک
  
خداحافظ غریب آشنایم
خداحافظ دل پرافتخارم
خدا را حافظ جانت سلامت
به امید وصالت تا قیامت
  
دگر با رفتن‌ات این دل چه غوغاست
دگر از عشق تو این دل چه شیداست
دگر این عشق تو هر روز و هر بار
نشسته در دلم بی‌روح و تنهاست
 فهمیه بهره‌مند

روز پنجاه و نه سربازی روزها
خاطرات محمد خواجه‌پور از روزهای سربازی

سلام دايانا!
سرما آمده ديگر، صبح بلند شدن دارد سخت مي‌شود. و دستها دل از جيب ها نمي‌كنند. گاهي رعشه‌اي شبيه رقص‌هاي نخستين تن‌ات را طي می‌كند. نوك دماغت بايد سرخ شده باشد. كه آن طور مرده و بي حس است و گوش‌‌ها هر لحظه ممكن است بيافتد. وقتي اولين شعاع هاي خورشيد می‌‌زند دلت ميخواهد ذره ذره آن را جذب كني. توي سرما اول به ياد اسمال می‌افتم و اين كه قرار است ماه بعد برود خدمت و سرما بزرگترين دغدغه اش خواهد بود، هر كجا كه باشد. سوزهاي ساعت4:30 صبح از سوز دل هم بدتر است. آن وقت آدم می‌خواهد يك گلوله بشود كه از هيچ جا تنش با هوا در تماس نباشد. براي اسمال يك حس ماژوخيسمی‌شديد خواهد داشت. تنهايي يك نويسنده با يك تركي تك نفره. سرما آمده، تفنگ هم داده اند. كلي تنبيه جديد می‌شود طراحي كرد بهانه هم جور خواهد شد. گير دادن كه دليل نمی‌خواهد، اما(7:16) ببخش! مثل همين حالا ساك‌ها را گشتند كه پيراهن و شلوار يك نفر گم شده. احتمالا گير می‌آيد. دوباره دارد سرما می‌آيد. آنكارد را هم نمی‌خواهم به هم بزنم. توي خانه هميشه پتويم پخش و پلا بود، اما اينجا نمي‌شود. پتو را جمع كرده و مي‌گذاريم روي بالش و ملحفه هم روي آن توي اين جور سرماها آنكارد به هم زدن ارزشش را ندارد.7:33
روز شصت
سلام دايانا!اين چند روز انگار زمان كند شده باشد. انگار روزها از وقتي كه گفته‌ام: «مي‌خواستم از شما خواستگاري كنم» می‌گذرد. انگار اين پنجشنبه را بي‌خودي گذاشته‌ام به عنوان پنجشنبه چهارراه زندگي‌ام. كه می‌دانم چندان هم اين طور نيست. انگار كار ديگري نمی‌توانم انجام دهم و فقط بايد نقشه بكشم. اين‌ها را داشته باش و در كنار آن همين طور الكي هميشه دارم به سعيد فكر می‌كنم. ربطش نمی‌دانم چيست. شايد جورهايي توي جرقه‌هاي ذهنم بحث روابط اجتماعي جديد با او و خواستگاري اسمال با هم قاطي شده كه وقتي به آينده يا تو فكر مي‌كنم. سعيد همين طور با قيافه مظلوم كنج ذهنم نشسته. جوري بايد حتماً نگاهش كنم مثل يك پشه روي تلويزيون كه هر چقدر نگاهت را به دورها بدوزي باز هم كنار توست حتي گاهي زبانش را هم در می‌آورد.
شايد اين ها همه زهر مرخصي ست كه از تنم خارج نشده و دارد زجرم می‌دهد. اما مهم نيست كه آخرش بايد كاري كرد. اين هم كاري‌ست ديگر هر چند ديگر نمی‌شود خواند و نوشت و بخش ديگر قضيه شايد كمی‌زجرآور باشد. شايد فردا يك مرخصي الكي گرفتم. زنگ زدم و دانستم كه جاده‌ها اين طور كند و هيجان زده دارند به كجاها می‌روند. جاده هايي كه رفتنشان هيچ وقت تمامی‌ندارد اما گاهي پيچ‌هاي تندي می‌گيرد مثل حالاها كه زمان ايستاده انگار و جاده دارد می‌رود. 17/8/80 12:40ظهر

الف 247

آشنایی
داستانی از نرگس اسدی

روز پنج شنبه بود و من داشتم دنبال کلاس نهضت می‌گشتم واسه مادربزرگم .اتفاقی سرازخانه ی فرهنگ درآوردم.راسیتش من تا حال اونجا نرفته بودم.یواش یواش از پله ها بالا رفتم تا رسیدم بالا.اون بالا یه چندتا اتاق بود ویه میز.یه قفسه و یه کمد پر از کتاب هم اون بالا بود. نگام افتاد به اتاق بغلی که پر بود از درام و موسیقی جات(که من اسماشونو نمی دونم!)تو این فکر بودم که اسم مادربزرگمو توی کلاس موسیقی بنویسم یهو یه خانمی جلوم سبز شد و گفت:
انجمن یه 15 دقیقه ای هست که شروع شده! و اتاق روبه روییه که درش بسته بودو نشونم داد.گفت بچه ها اینجان. خواستم درو باز کنم که دوستمو دیدم شاید اونم اومده بوده واسه مادربزرگش توی کلاس طراحی ثبت نام کنه.خلاصه این که حالا ما شده بودیم دو نفر.دررو باز کردیم و رفتیم تو.رو صندلی سومیه کنار دیوار نشستم . دوستم هم اومد کنارم نشست.رو صندلی چهارمیه.
دل تو دلم نبود!می خواسم هر چی زودتر آقای عالمی رو ببینم.زیر چشمی به اونایی که دور میز نشسته بودن نگاه کردم.ولی کسی رو که قیافه اش به پوآرو بخوره رو پیدا نکردم.هنوز داشتم با خودم کلنجار می رفتم که یه صدایی گفت خودتونو معرفی کنید!خدایا من کی بودم؟ کدوم یکی از idهامو باید می گفتم؟آخه کمکم داشتم رکورد کسری رو می شکستم با این ایدی ساختنم.به دوستم گفتم اول تو .اونم اول گفت !تازه فهمیدم که باید فامیلموبگم.خطر از بیخ گوشم گذشت نزدیک بود ایدیمو لو بدم! کلی فکر کردم تا به این نتیجه رسیدم که حتما بچه های تاپیک ادبیات اینجا جمع شدن!شاید گراش و مواج هم بودن!خدایا چی شد؟یه دفعه همه عصبانی شدن و به هم متلک می انداختن!آماده شدم که برم آخه نمی خواستم قاطی دعواشون بشم شاید هم می‌ترسیدم! نمی‌دونستم دعوا سر چیه!از دوستم پرسیدم که چرا اینا یه دفه اینجوری شدن؟گفت مگه نمی بینی؟دارن شعر نقد می کنن!خیالم راحت شد. باز همون صدایی که اسممو پرسیده بود که بعدا فهمیدم آقای مواج بودن و برعکس اسمشون دوست دارن شعرا و متن ها با آرامش خونده بشه گفتن: نظر شما چیه؟مونده بودم چی بگم.دوباره از دوستم خواستم که اول اون نظرشو بگه!اما بدجوری زد تو ذوقم و گفت نظری نداره!منم خواستم همینو بگم اما دیدم خیلی ضایع است خلاصه اینکه گذشت و نقد شعرا تموم شد!کم کم جلسه هم تموم شد.تو این فکر بودم که نوشته هامو بیارم اینجا!آخه خیلی وقت بود که دعوا نکرده بودم.داشتم می رفتم که یکی از اعضای انجمن یه برگه ای رو بهم داد.نیگاش کردم و تازه فهمیدم کجا اومده بودم!

ثانیه‌های سرگردان
شعری از سهیلا جمالی

هنوز ثانیه‌ها
برای رد شدن از خیابان تکرار
به دنبال هم می‌دوند
و هم چنان
تردید در تعقیب آن‌هاست
در چهارراه بی‌انتهای
انتخاب
به هم چنگ می‌اندازند
و هر کدام به راهی
در خیابانی
با تردیدی
از انتخاب
گله منداند
و در کنار چراغ چشمک‌زن
با غریبه‌ای از آن سوی فاصله‌ها
به راه خود ادامه می‌دهند
و غریبه‌ آن‌ها را به سوی
دریا روانه می‌دارد
آیا دریا خاموش است و
صبور؟
آیا مواج است و
پرخاشگر؟
آیا در هر صدفی
دُری‌ است گرانبها؟
يا تکه سنگی است
بی بها؟
 سهیلا جمالی

... و عشق
متنی از سمیه پارسا (دانشگاه گراش)

عشق
صحنه زیبای زوال است.
گمشدن در نیستی و رویش دیگری در خود
مرگ
صحنه زیبای عشق است. گم شدن در خود، فرار از خاک
خاک
پرده بی‌تمنای زمین است. گم شدن در زشتی
و زشتی
عبای پیرمرد گوژپشت آرزوهاست. حسرت رویش خاکی‌ها‌ست
خاکی‌ها
نماد بودن در سیاهی است
و سیاهی
خط قرمزی برای دانستن، برای فهمیدن و برای دیدن و… نه! شاید خط مشی است برای گریز؛ فرار از خود
و خود
جان شیفته و گریخته، معشوق بی‌نیاز، یار گم شده، زنجیر گسسته، ریسمان پوسیده، پوسیده! نه هنوز دست پینه بسته‌ای است برای رسانیدن.
هنوز رنگی است برای شانه‌های فراموش گشته و لرزان عشق و یا شاید نفسی در گلوی چاووش عشق.
و عشق
حرف نانوشته میل، غاصب لحظه‌های هوس
و عشق
گریزگاه امن گریز، گل پژمرده، یاس‌های کبود، بنفشه‌های رویش ‌یافته و سبد
سبدِ خشک وصل و لقا، پوچ و تهی گشته
و لقا:
رویای وجود الماس‌ها، نگین‌های خاکستری،‌بور، زرد
و من
معصومیت از دست رفته، تهی گشته، فریاد بی‌طنین،‌نگاه تشنه و چشمان آلوده؛
و تو ....

شیر
شعری کودکانه از الهام انصاری(10 ساله)

من شیرم و من شیرم
خوشمزه و لذیذم
غذای کاملم من
خیلی برات مفیدم
من شیرم و من شیرم
سلامتی می‌آرم
مصرف کنید هر روز
سه لیوان شیر تازه

روز پنجاه و نهم سربازی روزها
خاطرات محمد خواجه‌پور از روزهای سربازی

سلام! امروز اسلحه داشتم. بعد از دو ماه آخر دست ها به سردي سلاح آشنا شد. نمي‌دانم چرا همان وقت مي‌خواستم با تو حرف بزنم يا همه اش فكر می‌كنم. وقتي كه دست‌هايم را محكم به روپوش مي‌كوبيدم و می‌گفتم:«يك هفت هشت» و اين حركت اول پافنگ است. اما فرصت نشد از صبح كه اسلحه دادند همين طور اين چهار كيلو را حمل می‌كرديم تا همين يك ساعت قبل. گفتم شايد معاف از رزم هستم اسلحه نگيرم. اما{6:11} گرفتم زياد فرقي نمی‌كند. بودنش جوري نيست كه آدم را اذيت كند. هر چند بچه ها از مزاحمت اسلحه می‌نالند.اما عصري كه تنبيه‌اي ژ3 را روي دست گرفتيم، سنگيني‌اش قابل لمس بود. اصلا شايد تنبيه به خاطر همين بود فقط.
شماره تفنگم 48 است. توي يك فرصت كامل برايت مي‌نويسمش. می‌خواستم ظهر اين كار را بكنم اما نشد. با آن دمپايي هاي مسخره يك نوك‌پا زدم كه فكر كنم زمين را چند درجه اي جابه جا كرد. دمپايي ام كف و پاشنه ندارد اما مال من است و دوستش دارم. انگشت شستم داغان شد. دمپايي‌ام را عوض كردم و پوتين راست را هم نمي‌پوشم. فرصتي‌ست براي تمارض، ولي فكر نكنم اين كار را بكنم. عصر يك چيز مشخص شد رابطه‌ام با ستوده قابل تكيه است. ولي طاهري چندان از قيافه ام خوشش نمي‌آيد. يكبار كه از خوانندگي جزوه بركنارم كرد و حالا هم گفت:«مي‌تواني خودت را حفظ كني» گفتم:« سعي می‌كنم» تكرار كرد و تكرار كردم. گفت بشين و فرصت گروه موزيك پريد.6:52 شب
روز پنجاه و نه
سلام دايانا!
گفتم براي اينكه يادم نرود برنامه غذايي را بنويسم. از امروز آشپزخانه هم نمی‌رويم و حس مهربان تري نسبت به غذا خواهم داشت. امشب سويا بود. غذايي كه اكثر بچه‌ها از آن می‌نالند. اما سخت ترين بخش سويا يا همان كتلت شستن ظرف آن بدون ريكا و اسكاج است. من كه گذاشته ام كه مرور زمان چربي‌ها را حل كند.
اما اعتصاب من فرداست. «عدسي» با نام مستعار آب زيپو كه سعي می‌كنم هر جوري است از زير آن در بروم. توي اعتصاب يعني فقط نان خالي می‌گيري. ديگر چيزي توي ساك پيدا می‌شود كه ساك من معمولاً پنير دارد هر چند كه حالا وضع خوراك بهتر شده و فشار كار هم كمتر ، كمتر به آن‌ها سر می‌زنم و سعي می‌كنم براي توسعه روابط با سرگروهبان‌ها استفاده كنم.
در عصر گشت شهر نان محبوب‌ترين خريد سربازها بود نان باشد بقيه‌اش جور مي‌شود. اما تكه خوب نهارهاست كه شامل انواع چلو و پلو است و مشكل آن هم توزيع گوشتشان است كه ما بي پارتي‌ها مجبوريم از خير آن بگذريم. دعواي سر غذا هم چيز عادي‌ست. توي صف زدن‌ها، اعتراض‌ها و هو كردن ديگر شده غذاي روحي ما، كه جدا شدني نيست از غذا خوردن.7:07

الف 246

برای همیشه
شعری از یوسف سرخوش

آن روزی که تو هم بودی و من
در همان کافه قديمی
که هميشه شلوغ بود
با کاغذ ديواری های خاکستری
و چشمان خسته‌ی مردم
و دود قليان و سيگار های فراموشی اعصاب
و همان نيمکت کنده کاری شده.
دو تا نسکافه
و پيشخدمت شمع را روشن مي‌کرد
و مي‌گفت:
کيک شکلاتی نمي‌خوريد؟
و تو :
نه، اين شمع را خاموش کن.
و من با مشت به روی ميز،
خستم ، همه چی تکراری شده، بايد جدا شويم
و تو سيگاری روشن
و من برای هميشه خاموش.

حضور
داستانی از نرگس اسدی

چشامو آروم باز کردم.یهو یه چیزی از کنارم رد شد!یه سوسک.منتظر بود که جیغ بکشم.اما من فقط نگاش کردم.بالهاش همرنگ چشای تو بود.راهشو کشید و رفت. دلم هوس چایی کرد رفتم سر یخچال با دیدن شیشه‌ی شیر یاد تو افتادم! مثل این شیر پاک و سفید بودی. یه نفس همه شو سر کشیدم. تو رو تو وجودم حس کردم. نمی‌خواستم این مزه‌ی شیرین و خراب کنم چایی نخوردم. رفتم توی حیاط. همیشه قیافه‌تو توی ابرا مجسم می کردم اما هیچ ابری نبود. می‌دونستم اگه وایسم این سردی بیشتر از عشق تو تو من نفوذ می کنه. و من اینو نمی خواستم. پریدم توی اتاق. یه چیزی زیر پام له شد! باز من یاد چشمای تو افتادم.
خیلی وقت بود باهات حرف نزده بودم. یادته وقتی مرغ عشقم داشت می‌مرد چقدر گریه کردم؟ اما الان می‌فهمم که تو چرا می خندیدی چون صدای جیرجیر جیرجیرکی که ازفرط سرما اومده بود تو اتاق رو می شنیدی! شاید حس‌شو می‌فهمیدی! پنجره رو باز کردم. باد سردی پیچید توی اتاق. حس کردم بوی تو رو می ده! مهم نبود که تو بوی عطر گل می‌دی و باد بوی بارون. مهم این بود که بوش مثل بوی تو پر از خاطره است. دلم می‌خواس طعم بارون توی تمام بدنم بپیچه.نفس عمیقی کشیدم. با تمام وجودم تو رو حس کردم. دلم بیشتر واست تنگ شد.
یه حسی بهم می گفت برگشتی. نباید منو این شکلی می‌دیدی. رفتم جلو آینه. این خواب نبود.
من بودم تو بودی و باز هم من بودم اما تو نبودی به پشت سرم نگاهی انداختم نه تو بودی و نه من
من در وجود تو گم شده بودم اما تو در چه؟

سه شعر کوتاه از محمدامین نوبهار

1
مورچه‌ای خوابیده است
توی جنگل آمازون
اما مورچه‌ای روی نقشه جای ببرهای بنگال خوابیده است.
2
وصف نمی‌توان کرد دیروز را
اما می‌دانم
که دیروز
روزی بود
3
سهم من از سفره
تکه نانی است و چیزی دیگر
و نیز
فهم من از سفره
 15/8/84

پشت پرده 1و 2
داستانی از فاطمه نجفی

1
-: يواش، صدات به اندازه كافي تو گوشم زنگ مي‌زنه
-: اصلا دلم مي‌خواد داد بزنم
-: آرومتر
-: چقدر ديگه آروم،هميشه آروم، مي‌ترسم با اين آرامش هم منو بكشي. بيا و اين كارد رو بگير و خودت و منو راحت كن.
-: مسئله را از اين حادتر نكن.
-: تازه فهميدي وقت كردي اسفند دود كن.
-: بسه ديگه، مگه نمي‌گم آروم حرف بزن. آن قدر هم اين وسايل را به هم نزن.
-: باشه،فقط يه سوزن به خودت بزن يه جوال دوز به مردم.
-: خفه شو.
-: نميري از اين همه استعداد و نبوغ.
-: بيا و با فروش خونه موافقت كن.
-: و اگه نكنم، بعدش خودت هم بلند حرف نزن.
-: اگه از همون روز اول مي‌شناختمت عمراً كه سند خونه رو بزنم به نامت كه حالا اينطور بشه.
-: مشكل فروش خونه نيست، بي‌عرضگي خودته.
-: حرف اضافه نزن
مهمان با صداي بلند گفت: آقاي محمدي اومديم با هم باشيم، خواهش مي‌كنم تو زحمت نيافتيد.
مرد و زن هر دو وارد اتاق شدند.
-: خوش اومديد، آقا شهاب لطفاّ پذيرايي كنيد.
-: چشم خانم
مهمان-: خانم خواهش مي‌كنم زحمت نكشيد.
-: نه اين حرف چيه، وظيفه‌ام، فاميل‌هاي آقا شهاب مثل فاميل‌هاي خودم هستن
( زن با گفتن اين كلمات به آشپزخانه رفت)
-: خوب مشخصه كه زندگي خوبي داري.
-: بله
-: خوب خدا راشكر.
-: ممنون، يه لحظه، الان خدمتتون مي‌رسم.
( مرد به آشپزخانه رفت)
2
مرد دستمالي از جيب كتش بيرون آورد و اطراف لبش را پاك كرد. ديگران نيز چنين كردند. بحث آغاز شد.
رئيس جلسه: آقايان محترم، نظرتون راجب احداث اين جاده چيه؟
يكي گفت: به نظر من با احداث اين جاده موقعيت خيلي جاها به خطر مي‌افتد.
كارشناس بعدي ضمن پاك كردن كتش گفت: آقا جان، كدام موقعيت، حرف يه بودجه است رئيس جلسه داد زد. آقايان مشكل شما اين چيزها نيست. مسئله اين است كه شما فكر مي‌كنيد هنوز تو .... بربريت به سر مي‌بريد.
دیگری گفت: توهین نکنید.
بعد از مدتي درگيري جلسه به تعويق افتاد.
مرد مشغول خواندن روزنامه بود. دختر كنارش نشست. بابا چي نوشته؟!
-: راجع به احداث جاده است.
-: مي‌شه بلند بخونيد
مرد عينكش را تنظيم كرد و شروع به خواندن كرد «براي احداث جاده جديد، دولت از چند كارشناس مختلف اقتصادي استفاده كرد و در انتهاي جلسه از سوي كارشناسان تصميم به احداث جاده گرفته شد.»
 20/8/84

روز پنجاه و هفت سربازی روزها
خاطرات محمد خواجه‌پور از روزهای سربازی

سلام دايانا! آمده‌ام و اينجا هستم ديگر. وقتي آدم از مرخصي مي‌آيد كمی‌دل‌گير است . من هم حالا تقريباً اين طوري هستم اما بعد كم كم درست می‌شود. {7:33}خيال مرخصي بعد می‌آيد روز شماري‌ست ديگر. فكر كن 30 روز ديگر تا پايان دوره.
اما حالا بايد پاك كني و فراموش، فراموش كني كه آن دخترها گفتند : واي چقدر كچل است!! فراموش كني كه هيچ شبي را نخوابيدي و اينجا بايد 9 شب خواب باشي. فراموش كني كه توي پيتزا ناپولي اسمال گفت كه رودي كه مي‌‌خواهد توي آن شنا كند را انتخاب كرده و حالا يادت بيايد كه تو رودت را گيج كرده‌اي و او هيچ راهي به تو ندارد. اين هم بايد اينجا پاك شود. پاك شود كه تو امروز رفته بودي توي قالب يك شاعر فراموش كني كه 12 ساعت از كنار كامپيوتر تكان نخوردي تا الف تمام شود. و توي آن همه ثانيه چقدر زمان فشرده شده بود. فراموش كني كه صادق را درست نديدي كه از او درباره رودت سئوال كني حتي دايي علي را هم نديدي و اينجا همه اين‌ها به ذهن فشار می‌آورد و تو بايد پاكشان كني. پاكن‌هايت سرشار. اما هنوز نمي‌شود. زمان تنها پاك‌كن اينجاست.
بدجور ديگر خوابم می‌آيد كار من بر عكس است خواب‌هايم را مي‌گذارم براي اينجا. نمی‌خواهم لحظه‌هاي آنجا هدر برود. اما جاي حساس هدر رفت من خوابم برده بود وقتي كه نبايد.7:36
روز پنجاه و هشت
سلام دايانا! هنوز به آنجا فكر مي‌كنم. چندان بد نيست ولي فقط خيال است و اين كار را كمی‌سخت می‌كند. كسي نيست كه به او بگويي به چه فكر می‌كني عادت كرده بودم همه چيز را به بچه ها بگويم حتي حسمان از يك چراغ خاموش را هم مبادله می‌كرديم. اما اينجا كسي نيست. گاهي خودم را توي اين يادداشت ها می‌ريزم اما اين هم دارد تكراري مي‌شود و اين خيلي بد است. تو شايد بتواني با نخواندنشان خودت را راحت كني اما من زجر می‌كشم كه حرفي ندارم كه برايت بگويم. بايد بگويم اين مرخصي چيزها را بهم ريخت آخر توي اوج بلاتكليفي تمام شد. هم خودم هم اسمال هر دو برايم مهم بود. اما انگار وسط اخبار برق برود. می‌داني دارد اتفاق مي‌افتد اما نمي‌داني چه چيز. و اين طوري ديگر نه هيچ چيز خوانده‌ام حتي آخرين شعرهاي سعيد. نه چيزي نوشته‌ام، نه حال خوردن دارم نه حتي نماز قضا خواندن. قرآن هم تا آخر شعبان ختم نمی‌شود. فقط و فقط گاهي به آنجا فكر می‌كنم و گاهي به هيچ چيز. شده ام مثل بقيه كه خيلي به خانه فكر می‌كنند. اما قول می‌دهم درست شوم. می‌توانم. فقط دو تا خبر می‌خواهم اين كه برق بيايد. براي اسمال می‌شود اما براي من سيم ها قطع شده.
خوب! واقعا دلم می‌خواهد برايت بنويسم. اما هيچ چيز براي گفتن ندارم. دارم ولي ارزش نوشتن ندارد. چيزهاي سطحي كه با آن كنار آمده‌ام‌ديگر . ببخش كه اين طوري شده‌ام. شب خوش! 7:14 شب